©BG

Chór liczył 37 członków i śpiewał prócz religijnych również polskie pieśni patriotyczne. „Ku pokrzepieniu serc” występował z przedstawieniami teatralnymi na imprezach kulturalnych w okolicach Połajewa. W 1902 roku chór stał się zespołem męskim, a jego dyrygentem został Tomasz Leśnik, prezesem zaś Leon Evert. Podczas wizytacji parafii w 1903 roku  przez abpa poznańskiego Edwarda Likowskiego kilku chórzystów na koncercie wystąpiło z odznakami organizacyjnymi. Za tę „prowokację” zostali ukarani przez władze pruskie grzywną lub aresztem. Za podobną demonstrację polskości tegoż roku 14 innych członków Towarzystwa spotkały podobne szykany. W 1804 roku chór obejmuje Hieronim Matelski, a prezesurę Jan Matelski. Słabnie aktywność śpiewacza na rzecz ruchu teatralnego (dwie premiery w roku). Tak chór zarabia na kary za członków Towarzystwa, na zakup nut, wynagrodzenia dyrygenta. A był nim od 1908 roku organista Adam Konieczny. Utworami świeckimi nadal dyryguje H. Matelski oraz Maciej Konieczny. W 1910 roku prezesem zostaje Andrzej Kabaciński. Umiera współzałożyciel Towarzystwa ks. Radca George.

W następnym roku Towarzystwo zostaje przyjęte do Wielkopolskiego Związku Kół Śpiewaczych w Poznaniu – Okręg XI z siedzibą w Wągrowcu. Chór ponownie przekształca się w zespół mieszany, który liczy 45 osób i zaczyna uczestniczyć w przeglądach chóralnych (m.in. wysokie, trzecie miejsce w Kcyni). W 1912 roku dyrygentem zostaje Walenty Hoffmann. Na zjeździe chórów w Czarnkowie (1913 r.) zespół zdobywa główną nagrodę, a w Wągrowcu (1914 r.) – drugą. Okres drugiej wojny światowej osłabia działalność chóru – jego męską część bowiem wcielono do wojska. Zespołem dyrygują Mieczysław Grafka i ks. A. Matuszewski.

Prawdziwy rozkwit działalności Towarzystwa następuje po Powstaniu Wielkopolskim i znalezieniu się Połajewa w granicach Rzeczpospolitej. W roku 1920 dyrygentem zostaje Jan Buchwald (aż do wybuchu II wojny), prezesem natomiast ponownie A. Kabaciński. Chór uroczyście obchodzi ćwierćwiecze swego istnienia. Kwitnie życie towarzyskie, ale i działalność artystyczna. Próby odbywają się nawet trzy razy w tygodniu. Owocuje to m.in. zajęciem pierwszego miejsca na zjeździe w Wągrowcu (1922 r.) i „u siebie” (1923 r.) oraz znalezieniem się na 19 miejscu wśród 52 chórów z całej Polski (1924 r.). Zespół liczy stu chórzystów. Na 40-lecie otrzymuje nowy sztandar.

Podczas okupacji w latach II wojny chórzyści spotykają się potajemnie, śpiewając pieśni patriotyczne. Po jej zakończeniu, już w listopadzie 1945 roku z inspiracji Józefa Garsteckiego, Franciszka Erdmanna i Stanisława Szmyta, w 50-lecie Towarzystwa chór się reaktywuje. Zostaje poświęcony nowy sztandar, wyhaftowany przez Leokadię Dylawerską (obecnie Mantaj). Zespołem dyrygują organista Franciszek Poznań i Stanisław Kabaciński, a prezesują J. Garstecki, S. Szmyt i F. Erdmann, a kolejnymi do 1975 roku – Wacław Bielejewski, Czesław Koczorowski i Jacek Erdmann. Na zjeździe w 1958 roku, podczas obchodów 700-lecia Rogoźna, chór plasuje się na III miejscu. Lata stalinowskie „wyciszają” aktywność chóru. Śpiewa tylko podczas pogrzebów lub ślubów. Po październikowym przesileniu 1956 roku ożywia się działalność. Uczestniczy z powodzeniem w przeglądach. W 1968 roku patronat nad zespołem obejmuje miejscowa GS „SCh”. Członkowie otrzymują nowe stroje. W 1972 roku, po śmierci S. Kabacińskiego i niespełna roku prowadzenia zespołu przez Andrzeja Tomczaka, dyrygentem zostaje nauczyciel miejscowej „podstawówki” Bogdan Garstecki. Próby odbywają się nawet w zakładzie fryzjerskim! Na 80-lecie chór otrzymuje salę w byłej siedzibie Urzędu Gminy, którą po wyremontowaniu własnymi siłami musi przekazać Gminnemu Komitetowi PZPR. Tułaczka nadal więc trwa, choć nie wpłynęło to na jego liczebność (ok. 40 śpiewaków). Jubileusz 75-lecia przyniósł zespołowi Złotą Odznakę z Laurem Polskich Zespołów Śpiewaczych. Po znalezieniu się Połajewa w granicach nowego województwa pilskiego, chór niemal każdego roku bierze udział w Dniu Pieśni i Muzyki Oddziału Nadnoteckiego Polskiego Związku Chórów i Orkiestr. Stan wojenny na rok przerywa działalność połajewskiej „Cecylii”. W 1990 roku chór wreszcie zadomawia się na stałe w Gminnym Ośrodku Kultury – ma salę prób, miejsce na nuty i pamiątki. Opiekę nad nim przejmuje sam wójt połajewskiej gminy Stanisław Pochyluk. Wreszcie też może swobodnie występować na uroczystościach świeckich i kościelnych nie tylko na terenie gminy (m.in. podczas corocznych pielgrzymek chórów z Pilskiego do Sanktuarium Maryjnego w Górce Klasztornej).

Nadszedł ten najważniejszy w dziejach Towarzystwa rok: 1995. Jubileusz jego stulecia stał się szczególnym przeżyciem dla całych rodzin śpiewaczych: Erdmannów, Grabickich, Kabacińskich, Koczorowskich. To oni, krzewiąc polską pieśń, tworzyli przez dziesięciolecia historię połajewskiej Małej Ojczyzny.

Tę pracę artystyczną wszystkich chórzystów docenili swą obecnością podczas uroczystości jubileuszowych 18 listopada 1995 roku – wojewoda Jerzy Olszak, przewodniczący Sejmiku Samorządowego Henryk Wojtasik, prezes ON PZChiO Aleksander Korkowicz, przedstawiciele niemal wszystkich chórów i orkiestr dętych z Pilskiego i Poznańskiego.

Pośród wszystkich znakomitych gości podczas obchodów 100-lecia zabrakło prezesa   J. Erdmanna, który w 1995 roku odszedł z chóru. Podczas zebrania sprawozdawczo – wyborczego w styczniu 1996 roku prezesem został wybrany Jerzy Ceglarek, który po niespełna pięciu latach prezesury w przededniu jubileuszu 105-lecia opuszcza chór. Kolejny jubileusz chór uroczyście obchodził w roku 2000.

W 2001 roku na zebraniu sprawozdawczo – wyborczym prezesem została pierwsza kobieta w historii Towarzystwa – Irena Erdmann, żona J. Erdmanna. W roku 2002 dyrygent B. Garstecki obchodził jubileusz 30-lecia pracy. W roku 2005 chór uroczyście świętował 110-lecie działalności, z tej okazji odbył się Powiatowy Koncert Kolęd, Wielkopolski Dzień Pieśni i Muzyki, a 19 listopada chór występował na mszy św. i koncercie w obecności zaproszonych gości, przy tej okazji dyrygent otrzymał z rąk Wojewody Wielkopolskiego Tadeusza Dziuby Krzyż Kawalerski Odrodzenia Polski za wieloletnią pracę społeczną.

(oprac. Bogdan Garstecki)

©BG

©BG

©BG

©BG

©BG